Zorgen en samenleven

We gaan uit van de kracht van onze inwoners en blijven inzetten op een sterke inclusieve samenleving. De gemeente Zutphen is voor iedereen een veilige en gezonde plek om te wonen, te werken, te bewegen, te sporten en naar school te gaan. Niemand wordt gediscrimineerd op grond van afkomst, huidskleur, seksualiteit, gender, leeftijd, geloof of het hebben van een beperking. Onze inwoners zijn zelfredzaam en krijgen hulp dichtbij huis.

Wij koesteren de dynamiek in de wijken, in de eigen netwerken van inwoners en andere partijen en in de gemeente als geheel. Daarbij streven we naar kansengelijkheid en sociale samenhang in de wijken, waar mensen elkaar kennen, helpen en opzoeken. Preventie, het voorkomen dat problemen ontstaan of verergeren, is het sleutelwoord. We ondersteunen inwoners in de buurt en bij versterking van hun netwerk, daar waar dat nodig is. Onze grondhouding is werken vanuit de inwoner, integraal en gebiedsgericht.

Het voorgaande zien we terug in onze integrale ambities voor het Sociaal domein in 2024:

Preventie voorop

We zetten meer in op preventie, bijvoorbeeld door het versterken van de verschillende thematafels gezondheid , dementie en eenzaamheid. We spelen in op de effecten van de vergrijzing zoals het dreigende personeelstekort in relatie tot de toenemende zorgvraag. De ingezette lijn voor transformatie van de jeugdzorg geven we verder vorm. We willen geïndiceerde zorg verminderen en meer middelen beschikbaar stellen om met name lichte jeugdhulp te versterken. Het jongerenwerk heeft de afgelopen jaren met de straatcoaches en de activiteiten gezorgd voor minder overlast op straat en dat willen we voortzetten, versterken en uitbreiden.

Op basis van het Integraal Plan van Aanpak GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) 2023 werken we preventief aan het bevorderen van de gezondheid van onze inwoners. Hierin komen onderdelen uit het sportbeleid, gezondheidsbeleid, jeugdbeleid en Wmo/sociale basis, samen. Daarnaast raakt het ook de samenwerking met het minimabeleid en beleid in het fysieke domein.

Bestaanszekerheid vergroten

Het aantal huishoudens dat niet meer structureel kan rondkomen neemt toe in de gemeente Zutphen. Er is meer armoede en de bestaanszekerheid van onze inwoners staat steeds meer onder druk. Inwoners zijn minder zeker van een voldoende en voorspelbaar inkomen. Als gemeente hebben we, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke organisaties, een wettelijke en collectieve verantwoordelijkheid voor inwoners die ondersteuning nodig hebben om op de arbeidsmarkt en in de maatschappij te kunnen participeren. In 2024 zetten we hier op in met het ontwikkelen van een lokaal beleid bestaanszekerheid, het doorontwikkelen van het noodfonds en één toegang voor ouders van kinderen in armoede.

Inwoner in beeld

De inwoner vormt bij ons het vertrekpunt bij beleid en uitvoering in het sociaal domein. De oplossingen en ideeën van de inwoner gaan voor ons leidend zijn, niet de afzonderlijke wet- en regelgeving en systemen. Dit vraagt van ons als gemeente dat we dingen anders durven doen en (meer) integraal werken. Vertrouwen en gelijkwaardigheid zijn daarbij sleutelbegrippen. Vertrouwen van de overheid in de inwoners én inwoners die vertrouwen hebben in de overheid. Hier gaan wij het komende jaar en de jaren daarna vol op inzetten met een duidelijk en gefaseerd projectplan.

Sterke wijken

We streven naar een samenleving met een sterke sociale basis in vitale buurten en wijken, waarin inwoners naar elkaar omzien, initiatieven nemen en elkaar ontmoeten. Door als overheid samen met onze partners laagdrempelig nabij te zijn in de wijken zorgen we ervoor dat inwoners de juiste hulp krijgen. We stimuleren buurtinitiatieven en zetten zo veel mogelijk ervaringsdeskundigen in. Wijkgericht werken baseren we op een sociale wijkanalyse zodat we kunnen inzetten op dat wat in een wijk of buurt nodig is.

Verbinden veiligheid, leefbaarheid en zorg

De gemeente Zutphen streeft ernaar om voor al haar inwoners en bezoekers een veilige gemeente te zijn. We verkennen continu waar we de veiligheid en leefbaarheid kunnen verbeteren. Dit doen we samen met onze inwoners. We werken daarbij nauw samen met politie en justitie, omliggende gemeenten, organisaties, (horeca-)ondernemers en particulieren.

Programma 4 bestaat uit vijf subprogramma's. De ambities per subprogramma zijn als volgt:

Veiligheid

Het veiligheidsbeleid is er op gericht dat bewoners en bezoekers zich in onze gemeente veilig voelen. Wij hechten veel waarde aan samenwerking, korte lijnen met partners, in een sterk netwerk. Hierbij werken we nauw samen met politie en Openbaar Ministerie, omliggende gemeenten, organisaties, (horeca-) ondernemers en inwoners. We maken daarbij onderscheid tussen de feitelijke veiligheid en de veiligheidsbeleving. Voor beide thema’s voert de gemeente actief beleid.

Een kleine groep inwoners kampt met ernstige en complexe problemen. We zetten stevig in op zorg en veiligheid om te voorkomen dat deze mensen tussen wal en schip raken en/of overlast veroorzaken. Samen bereiden we maatregelen voor, zetten we waar nodig instrumenten in en bedenken we creatieve oplossingen. De komende jaren zetten we, naast andere meer reguliere werkzaamheden specifiek in op: ondermijnende activiteiten en zorg en veiligheid met specifieke aandacht voor woonoverlast en drugs.

Sport, bewegen en verenigingen

We zijn een gemeente waar alle inwoners uitgenodigd worden tot een gezonde leefstijl waarin sport, beweging en/of deelname aan het verenigingsleven vanzelfsprekend is. Daarom zorgen we voor een beweegvriendelijke leefomgeving, waarin sporten en bewegen in de openbare ruimte wordt gestimuleerd en schoolpleinen, sportvelden en parken toegankelijker worden.

Hulp en welzijn

Iedereen heeft recht op een veilige plek en de mogelijkheid een toekomst op te bouwen. We spelen in op een toename van inwoners met een hulpvraag door vergrijzing, wachtlijsten bij professionele hulpaanbieders en de wens om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Hiermee continueren en intensiveren we de lijn die de afgelopen periode is ingezet. Dit bestendigen we in het beleidsplan Welzijn. Daarbij zetten we, op basis van het Integraal Plan van Aanpak GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord), in op preventie.

Vergroten financiële zelfredzaamheid

Een laag inkomen, armoede en schulden zijn nauw verbonden met elkaar. Met goede inkomensondersteunende regelingen dragen we eraan bij dat onze inwoners kunnen rondkomen, meedoen en bieden we een vangnet om te voorkomen dat schulden ontstaan. Daarbij hebben we speciale aandacht voor kinderen in gezinnen met armoede. De inwoner vormt bij ons het vertrekpunt bij beleid en uitvoering. Gelijkwaardigheid en vertrouwen staan centraal.

Jeugd en Jongeren

De visie in het Beleidsplan Jeugd Zutphen 2021-2024 is: álle kinderen groeien gezond, veilig en kansrijk op. De focus van het jeugdbeleid ligt op het versterken van het pedagogisch klimaat op scholen, met ouders en in de gemeenschap. We gaan uit van ‘normaliseren’ in plaats van medicaliseren. Samen met onze sociale partners voeren we het Beleidsplan Jeugd uit. Ondersteuning en zorg zetten we in als het echt nodig is. Zo licht als mogelijk, maar intensief en duurzaam als het moet. Een sterke eerste lijn is daarvoor essentieel. De budgetten voor zorg in natura (geïndiceerd) en preventie zijn flexibel inzetbaar om een verschuiving van maatwerk naar een algemene voorziening te realiseren. We pionieren met nieuwe initiatieven, we analyseren, monitoren en borgen de bestaande projecten.

De Strategische visie sociaal domein Zutphen (2020) is de basis voor het realiseren van de opgaven in het sociaal domein.

De belangrijkste wetten binnen het sociaal domein zijn de Participatiewet, de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet. Veel inwoners hebben hiermee te maken. Beleidsmatig en in de uitvoering hebben we integraliteit, samenwerking en afstemming hoog in het vaandel staan. We streven naar een domeinoverstijgende aanpak.

De thema’s die we in 2024 integraal, sociaal domein-breed en met ketenpartners oppakken zijn:

Het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)

Op basis van het plan van aanpak IZA en GALA (2023) werken we in verschillende projecten zowel lokaal als regionaal vanuit het fysieke en sociale domein samen aan het bevorderen van de gezondheid van onze inwoners.

Inwoner centraal

De inwoner staat voor ons centraal. We maken een omslag van denken in systemen naar wat mensen nodig hebben en werken vanuit gelijkwaardigheid en vertrouwen. Daarvoor realiseren we onder andere het project Inwoner in beeld, intensiveren we de Doorbraakmethode en gaan we aan de slag met het implementeren van de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams).

Wijkgericht werken

De doorontwikkeling van de sociale wijkanalyses wordt actief opgepakt. Dit vormt de basis voor te maken beleidskeuzes voor wijkgericht werken (zie ook programma 1).

Aanpak huiselijk geweld

We ontwikkelen een gezamenlijke aanpak om huiselijk geweld bij kinderen en volwassenen methodisch aan te pakken en de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren.

Overgang 18-/18+ jaar

We willen de overgang naar meerderjarigheid voor alle jongeren zo soepel mogelijk laten verlopen. Daarom zetten we in op een preventieve aanpak op meerdere levensgebieden.

Integrale brede aanpak geletterdheid

Samen met interne en externe partners stroomlijnen we de aanpak om de taal-, digitale en rekenvaardigheden van álle inwoners te versterken (zie ook programma 3). Daarmee bevorderen we kansengelijkheid.

Inclusie en regenboogbeleid

In de gemeente Zutphen is iedereen gelijk en doet iedereen mee. Dat dragen we uit, onder andere door in samenspraak met relevante belangengroepen, maatschappelijke organisaties en inwoners een 'regenboogagenda' uit te voeren. Daarmee dringen we racisme, discriminatie, uitsluiting en vooroordelen terug.

Deze thema’s worden onder de verschillende producten verder toegelicht.