Inleiding

De afgelopen jaren waren financieel bijzonder lastig voor gemeenten. Veel gemeenten in Nederland moeten fors bezuinigen door de keuzes van de Rijksoverheid. Daarbij heeft de Rijksoverheid vaak niet, of te laat, ingespeeld op wat lokaal nodig is. Gemeenten hebben een Rijksoverheid nodig die naast hen staat, die afspraken nakomt en samen met ons als één overheid optrekt. Op het gebied van jeugdzorg, indexatie, samenwerking en met een eerlijke financiering. Alleen dan kunnen we als lokale overheid doen wat nodig is voor onze inwoners.

In Zutphen is het gelukt om, ondanks deze onzekere omstandigheden, een sluitende meerjarenbegroting te presenteren. Dat kon alleen doordat gemeenteraad en college al eerder scherpe keuzes hebben gemaakt. Een structureel meerjarenbegroting te presenteren na de bezuinigingen van het Rijk, is een prestatie. Nu plukken onze inwoners daar de vruchten van: hun voorzieningen en leefomgeving blijven behouden. We blijven investeren in leefbaarheid. Met een sterk oog voor bestaanszekerheid, onze wijken, cultuur en een overheid dichtbij haar inwoners.

Veel van de doelen uit ons coalitieakkoord ‘Natuurlijk betrokken, gelijk vooruit’ zijn gerealiseerd of in gang gezet. 2026 markeert een nieuwe politieke realiteit, met allicht nieuwe accenten en ideeën. Toch hebben we dit als lokaal bestuur, gemeenteraad en college, vaak als eenheid neergezet, met oog voor continuïteit en samenwerking. De woonopgave waarbij we bouwen voor al onze (toekomstige) inwoners en de uitvoering van de Omgevingsvisie zijn voorbeelden die het nodige van ons blijven vragen in de toekomst. Ook als het gaat om vastberadenheid en bestuurlijke stabiliteit. De Omgevingsvisie die is vastgesteld in 2025, is de belangrijkste richting gever voor de toekomstige ontwikkelingen van de gemeente Zutphen en vormt daarmee een ‘kapstok’ voor deze begroting.

De behoefte aan financiële duidelijkheid en betrouwbaarheid is groot, zeker nu landelijke politiek zo vaak van richting verandert. In Zutphen willen we inwoners perspectief bieden: op wonen, werken en een veilige omgeving om kinderen te laten opgroeien. Daar werken we samen met inwoners en partners aan, in onze wijken en buurten, op een manier die standhoudt, ook als het politieke landschap verandert. Zodat we een gemeente zijn waar het fijn wonen, werken, ondernemen en recreëren is met de ambitie dat "Zutphen bloeit", "Zutphen onderneemt" en "Beleven in Zutphen". Met een heldere stip op de horizon verwoord in de Omgevingsvisie: voor een sociale en gezonde stad.

De financiële uitdagingen zijn groot, zeker voor middelgrote gemeenten zoals Zutphen, die onevenredig hard geraakt worden door overheidsbezuinigingen. Toch kiezen we er samen voor om onze inwoners centraal te stellen en het lokaal mandaat daadkrachtig in te zetten. Deze programmabegroting is daarmee niet alleen een financieel overzicht, maar ook een manifest van onze ambitie: een Zutphen waarin iedereen meetelt, waarin we investeren in de toekomst en waarin de overheid er echt is. Dichtbij, betrokken en daadkrachtig.

De programmabegroting 2026-2029 laat een positieve ontwikkeling zien. In 2026 doen wij conform amendement 2024-A0011 een onttrekking uit de algemene reserve van €2,7 miljoen. Met deze onttrekking verwachten wij in deze programmabegroting een positief saldo van €17.400 in 2026. 

Vanaf 2027 hebben wij een structureel sluitende begroting. Het positieve saldo loopt op tot circa €6,8 miljoen in 2029. Op dit moment hoeven wij als gemeente Zutphen geen urgente bezuinigingen te implementeren, echter blijven er wel veel onduidelijkheden. Wij volgen actief de gesprekken die de VNG heeft met het Rijk over de financiering van gemeenten. 

In de inleiding van de financiële begroting vindt u een financiële tabel met alle plussen en minnen die leiden tot de programmabegroting 2026-2029.

De actuele portefeuilleverdeling van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Zutphen vindt u op Portefeuilleverdeling burgemeester en wethouders gemeente Zutphen.