Inleiding

In 2024 hebben we samen stappen gezet in het realiseren van onze ambities uit het coalitieakkoord ‘Natuurlijk betrokken, gelijk vooruit’. In een tijd waarin er in de wereld om ons heen veel gebeurt vinden wij het van cruciaal belang dat we als gemeenschap veerkrachtig blijven en ons richten op het welzijn en de stabiliteit van de inwoners van Zutphen en Warnsveld. In deze jaarstukken vindt u een overzicht van de belangrijkste successen, resultaten en behaalde doelen van het afgelopen jaar. 

We hebben gewerkt aan een duurzame, inclusieve en sociale toekomst, waarin alle inwoners van de gemeente Zutphen gelijke kansen hebben om mee te doen. We hebben meer kinderen kunnen helpen met laagdrempelige, preventieve hulp. Ouders en verzorgers van kinderen kunnen voor financiële steun terecht bij het Kindloket. We zijn trots op de goede resultaten die we hebben behaald in de jeugdzorg. Tegelijkertijd worden we geconfronteerd met steeds grotere kostenstijgingen die slechts beperkt worden vergoed door het rijk. Dat baart ons zorgen. 

De inwoner staat voor ons centraal. We maken in het project Inwoner in Beeld een omslag van denken in systemen naar wat mensen nodig hebben en werken vanuit gelijkwaardigheid en vertrouwen. We rondden het integraal huisvestingsplan voor onderwijs af en startten met de plannen voor het Kind Expertise Centrum. 
In de openbare ruimte zijn er ook volop ontwikkelingen, We zetten mooie stappen in de (sociale) woningbouw en de vergroening van de gemeente. We startten bijvoorbeeld een aantal bouwprojecten zoals de Strawinskystraat, Vliegenstraat en Molenweg. De plannen voor de herinrichting van de Paulus Potterstraat, de Leeuweriklaan en de Van Heeckerenlaan zijn vastgesteld. We kijken uit naar de realisatie in 2025/2026. 

We hebben met elkaar gewerkt aan een leefbare, levendige en veilige gemeente. We willen in onze hele gemeente samen met inwoners en organisaties onze wijken en buurten versterken. We hebben een impuls gegeven aan de versterking van de buurthuizen. Voor de inwoners van de wijk de Hoven zijn we blij dat de ontwikkeling van het buurthuis kan doorgaan. Het eerste Zutphense Sport- en Beweeggala, georganiseerd door Actief Zutphen, was een succes. Veel sporters en verenigingen zijn daar in het zonnetje gezet. 

De plannen voor de Hanzehof worden concreter nu de gemeenteraad heeft gekozen voor de versterking van de podiumfunctie en vergroting van de publiekscapaciteit. Het ‘verhaal van Zutphen’ weten we steeds beter op de kaart te zetten. De opening van Hanzeaat Bourgonjetoren is daar een mooi voorbeeld van. We werken aan de verbetering van de toegankelijkheid van de stad, zo kan het eerste openbare invalidentoilet in april 2025 in gebruik worden genomen. We versterkten de veiligheidsorganisatie (Boa’s en procesregie) binnen de gemeente. We sloten het jaar in stijl af met een lasershow op het 's-Gravenhof. 

We werken actief samen met onze inwoners en partners aan het beter en mooier maken van Zutphen en Warnsveld. Met de nieuwe participatieaanpak en het inwonerberaad betrekken we inwoners en organisaties bij zaken die in onze gemeente spelen. Tijdens het Sprekersplein kunnen inwoners onderwerpen die hen bezig houden delen met de gemeenteraad. 

Het werken aan Zutphen en Warnsveld doen we in een uitdagende en onzekere tijd waarbij machtsverhoudingen veranderen. Dit heeft invloed op onze economie, de portemonnee van onze inwoners en de verdeling van schaarse middelen. Ook landelijk zijn er de nodige ontwikkelingen die van ons als gemeente vragen om alert te zijn en eigen keuzes te maken. Bijvoorbeeld als het gaat om asiel, wonen en klimaat. Tegelijkertijd zien we een veerkrachtige en sociale gemeente. Met veel mooie initiatieven in wijken en buurten en aandacht voor elkaar. Met veel energie gaan we door met het werken aan een duurzaam, inclusief en sociaal Zutphen en Warnsveld.

De actuele portefeuilleverdeling van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Zutphen vindt u op Portefeuilleverdeling burgemeester en wethouders gemeente Zutphen.

Zoals in de Voorjaarsnota 2023 is vastgelegd is er een aantal grote opgaven waar we deze jaren prioriteit aan geven. In de verschillende programma’s geven we  in de inleiding aan hoe we  hoe we hier aan werken en wat we hebben gerealiseerd. 

Kansengelijkheid en voldoende werk:

Bestaanszekerheid vergroten (Programma 4)
Preventie voorop  (Programma 4)
Inwoner in Beeld  (Programma 4)
Aantrekkelijk ondernemen (Programma 3)

Toekomstgerichte gemeente: 

Omgevingsvisie (Programma 2)
Rechtvaardige energietransitie (Programma 2) 
Woningbouwopgave  (Programma 2)
Voorzieningen op peil  (Programma 3)

Sterke en inclusieve samenleving: 

Voortbouwen aan sterke wijken? (Programma 1)
Vertrouwen in de democratie / lokale politiek (Programma 1)
Regionale samenwerking (Programma 1)

Per product geven we een analyse weer van de kwaliteit, tijd en kosten. Deze analyse is gebaseerd op de voorgenomen inzet in de Programmabegroting 2024.

De uitvoering van de door de gemeenteraad vastgestelde begroting voor het jaar 2024 is afgesloten met een voordelig resultaat van € 10.640.000  De resultaten op programmaniveau zien er als volgt uit. De mutaties met reserves zijn hierin verwerkt:

Hieronder treft u een korte analyse op hoofdlijnen aan tussen de begroting na wijziging en het jaarrekeningresultaat. Uiteindelijk is het saldo van de jaarrekening 2024 op € 10.640.000 positief uitgekomen.

Dit positieve resultaat ontstaat door een aantal oorzaken.  Per programma worden hieronder de grootste voor- en nadelen toegelicht. Er wordt ingegaan op afwijkingen groter dan € 1.000.000. 

Programma 1

In verband met een verplichte dotatie in de voorziening ‘waardevast pensioen wethouders’ is er een nadeel van € 1.092.000 gerealiseerd. Elk najaar wordt een doorrekening gemaakt van deze pensioenvoorziening. In 2024 moest er bijgestort worden. Daarnaast is de voorziening opgehoogd met een aantal pensioenen van oud wethouders die nog bekostigd werden via de reguliere begroting. Dit met het oog op de overdracht van de pensioenvoorziening aan het ADP die er de komende jaren aankomt.

Programma 3

In 2024 is de ESF subsidie (Europees Sociaal Fonds) over de periode 2020 – 2022 afgerekend. Dit zorgt voor een incidenteel voordeel van € 1.002.000.

Op de uitvoering van de WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) is een voordeel van € 1.680.000 behaald. Dit voordeel is ontstaan door het dalend aantal Wsw-medewerkers waardoor de loonkosten afnemen. Deze uitstroom wordt met name veroorzaakt door pensionering. Door de beëindiging van de WSW is geen nieuwe instroom meer mogelijk.

Programma 4

Op de BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten) is een voordeel van € 3.060.000 gerealiseerd. In het najaar van 2024 hebben we de definitieve BUIG beschikking ontvangen die fors hoger was dan begroot.

Op de middelen voor preventie Jeugd is per saldo een voordeel behaald van € 1.395.000 door voordelen op verschillende onderdelen zoals lichte jeugdhulp, jeugdhulp in school en jongerenwerk. Deels omdat deze onderdelen in 2024 zijn opgestart.

Voor Jeugdzorg in natura komen de kosten voor 2024 €1.240.300 hoger uit dan begroot. De basis voor de begroting 2024 was de jaarrekening 2022 plus de toen bekende ontwikkelingen voor 2023 en 2024. Doordat de zorgtarieven harder zijn gestegen dan waar bij de begroting rekening mee was gehouden is hier een overschrijding gerealiseerd.

Een voordeel van € 1.268.000 als gevolg van de opvang van Oekraïners. De bijdrage die het Rijk hiervoor verstrekt is hoger dan benodigd hiervoor. De rijksbijdrage wordt voor de komende jaren verlaagd waardoor de verwachting is dat in 2025 niet meer zo’n voordeel gerealiseerd wordt.  

De gepresenteerde tekorten rondom Actief Zutphen hebben wij met de raad besproken tijdens de oordeelsvormende vergadering van 30 september 2024.

Algemene dekkingsmiddelen

Ook in 2024 zorgde de algemene uitkering weer voor een groot positief resultaat. Totaal voordeel was € 3.959.000. De algemene uitkering in de begroting 2024 is medio 2023 berekend op basis van de meicirculaire 2023. In de jaarrekening 2024 is de algemene uitkering opgenomen gebaseerd op de decembercirculaire 2024. Tussen beide genoemde momenten zijn diverse circulaires verschenen die van invloed zijn geweest op de omvang van de algemene uitkering.

Als laatste grote voordeel is het incidentele positieve begrotingsresultaat van € 1.168.000 in de primitieve begroting 2024.

In onderstaande tabel zijn alle afwijkingen (incidenteel en structureel) op een rij gezet.

Het voor of nadelig saldo van de diverse onderdelen zijn weergegeven exclusief de loonsom. Het nadeel op de loonsom is in een aparte regel weergegeven.

Bij de tweede bestuursrapportage werd nog van een geprognosticeerd resultaat van € 5.491.000 uitgegaan. Hieronder wordt dit verklaard.

Een verklaring voor het verschil van € 5.149.000 tussen de tweede bestuursrapportage en het jaarrekeningresultaat over 2024 kan worden gevonden in onderstaande afwijkingen ten opzichte van de tweede bestuursrapportage.

Het positieve jaarrekeningresultaat heeft ook tot gevolg dat de algemene reserve stijgt. In onderstaande tabel wordt dit weergegeven.

Bij onderstaande tabel moet nog wel worden opgemerkt dat de raad wordt voorgesteld bij de behandeling van de jaarstukken 2024 een deel van het positieve jaarrekeningresultaat 2024 anders te besteden dan het toe te voegen aan de algemene reserve. Dat betekent dat de algemene reserve een lagere stand dan hieronder weergegeven kan krijgen.

Het gepresenteerde saldo van € 10.640.000 is beïnvloed door incidentele baten en lasten.

Per saldo kent 2024 een incidenteel voordeel van € 3.361.000. In dit incidentele resultaat zitten incidentele voordelen zoals de ontvangen ESF subsidie en de opvang van Oekraïense vluchtelingen.

Rekeninghoudend met dit incidentele voordeel komt het structurele resultaat uit op € 7.279.000 voordelig. In dit structurele resultaat speelt de algemene uitkering een grote rol. In 2024 hebben we, afgezien van het incidentele deel van de algemene uitkering (€ 625.000), € 3.334.000 meer ontvangen. Ook waren er grote voordelen op de BUIG uitkering. Deze voordelen maken onderdeel uit van het structurele resultaat. Zeker de algemene uitkering is een structurele begrotingspost die per jaar grote verschillen in het ontvangen bedrag kan vertonen. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2026-2029 wordt beoordeeld in hoeverre dit structurele resultaat ook verwerkt wordt in de begroting 2026-2029.