Sociaal jaarverslag 2024

Elk jaar maakt de gemeente Zutphen een Sociaal jaarverslag. Hierin staat beschreven wat de gemeente als werkgever heeft gedaan voor haar medewerkers en wat de ontwikkelingen zijn op het gebied van personeel. 

In 2023 is Zutphen gestart met de doorontwikkeling van de organisatie. Hiermee zijn we in 2024 verder gegaan. Onder de doorontwikkeling vallen verschillende projecten. Het koersdocument staat aan de basis van de doorontwikkeling. Vanuit de missie, visie en kernwaarden werken we aan een wendbare en flexibele organisatie die adequaat kan inspelen op maatschappelijke veranderingen. 

Om goed gezamenlijk aansturing te geven aan de organisatie, is in 2024 een aankooptraject afgerond voor een management development traject. Alle leden van het directieteam en de teammanagers zullen in 2025 en begin 2026 gezamenlijk dit traject doorlopen.  

Vanuit Fijn Zutphen worden activiteiten en bijeenkomsten georganiseerd om invulling te geven aan een sociale en prettige werksfeer. Daarbij staan werkplezier, betrokkenheid, verbinding en ontmoeten centraal.  

Activiteiten in 2024 organiseerde Fijn Zutphen de nieuwjaarsbijeenkomst, tweemaal  Kennis to Go (workshoplunch), de zomerbarbecue en de Eindejaarsbijeenkomst. Ook was er het wekelijkse kantoorfruit en een zomerattentie. 

Daarnaast organiseerde fijn Zutphen in samenwerking met collega's uit het domein Ruimte en Economie de eerste snuffeldag in november 2024. Tijdens deze snuffeldag stond het werk van de collega's van het domein Ruimte en Economie centraal. Met een flink hoge opkomst en veel enthousiaste collega's die vertelden wat hun werk zo mooi en interessant maakt, was deze snuffeldag een groot succes. 

Het aantal ambtenaren in dienst bij de gemeente Zutphen per 31 december 2024 is 525 (466,69 fte). Dit zijn er 23 meer dan eind vorig jaar. Daarvan heeft 85% een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. 

Verdeling per domein

De gemiddelde leeftijd van de ambtenaren is wederom licht afgenomen van 48,9 jaar naar 48,1 jaar. De leeftijdsverdeling in 2024 is weergegeven in onderstaande tabel. Ten opzichte van 2023 is het aantal medewerkers in de categorie 45-54 iets afgenomen, daarmee is de categorie 55-59 gestegen, maar ook de categorieën 25-34 en 35-44 zijn gestegen.

leeftijdsverdeling gemeente Zutphen op 31-12-2024

verdeling man/vrouw 

Er zijn in 2024 79 medewerkers in dienst gekomen en 55 medewerkers vertrokken. Uit onderstaande tabel blijkt dat van de uitstromers 27% 60 jaar of ouder was. Van de instromers was 66% jonger 44 jaar of jonger wat ten gunste is voor de leeftijdsverdeling binnen de organisatie.  

In 2024 zijn 89 medewerkers intern benoemd, dus doorgestroomd binnen de organisatie. Hierin is in de afgelopen jaren een sterk stijgende lijn te zien. Er worden interne kansen geboden, maar ook aangegrepen door onze medewerkers, een mooie ontwikkeling. 

In- en uitstroom per leeftijdscategorie

Reden uitstroom

De totale loonkosten voor ambtenaren in 2024 was € 40.821.908. Dit is exclusief inhuur tijdelijke medewerkers ten laste van de loonsom. Dit is een stijging van 13,4% ten opzichte van vorig jaar, toen de loonsom € 35.852.089 was. In deze stijging is naast de stijging van het aantal fte, de cao-verhoging van 6% over 2024 meegenomen. Deze werd toegekend in 2 delen, 4,75% in januari en 1,25% in oktober. 

Inhuur    

De inhuurkosten in 2024 waren € 5.296.800. (in 2023 € 5.706.800). Het gaat om inhuur die ten laste komt van de loonsom. Dit betreft inhuur voor openstaande vacatures, tijdelijke invulling, ter vervanging van ziekte en zwangerschap en knelpunten in de formatie. Omgerekend komt dit naar schatting neer op 58 fte gedurende 2024 aan externe medewerkers.  

We huren ook personeel in voor bijvoorbeeld investeringen, grondexploitaties en speciale projecten. Deze inhuurkosten vallen niet onder de loonsom. 

In 2024 lag de focus binnen Gemeente Zutphen op het verbeteren van de kwaliteit van leren en ontwikkelen, met als doel een sterke aansluiting bij de organisatiedoelen. Er is gewerkt met gestructureerde thematische leerlijnen zoals introductie, jaargesprekken, Microsoft 365, vitaliteit, en Kennis to Go, wat leidde tot 1774 deelnemers aan 55 interne evenementen, goed voor 3163 uur aan ontwikkelingsactiviteiten. Online leerinterventies werden ook veelvuldig gevolgd, met 9286 voltooide modules en 2191 uren aan persoonlijke ontwikkeling. De actieve deelname aan Studytube steeg in 2024 van 20% naar 46%, wat wijst op een groeiende betrokkenheid bij het leerplatform. 

Naast de hoge deelname aan trainingen en evenementen, is er in 2024 ook veel nadruk gelegd op interne kennisdeling en innovatie. Er waren succesvolle initiatieven zoals de escaperoom over ransomware en de AI-miniworkshop, die 44 en 74 deelnemers trokken. De verschuiving naar thematisch leren is duidelijk zichtbaar: de trainingen en ontwikkelingsmogelijkheden waren in 2024 sterk gericht op de strategische thema’s van de organisatie. In 2025 wordt deze lijn doorgezet, met nieuwe leerroutes zoals de krachtige medewerker, schrijven met impact, en beleid- en adviesvaardigheden die aansluiten bij de toekomstgerichte ontwikkeling van de organisatie.

Leerwerkbedrijf en stagiaires

Gemeente Zutphen is een erkend leerbedrijf. Wij zijn actief met het inrichten én begeleiden van leerplaatsen. Team Beheer en Onderhoud heeft in 2024 1 medewerker (BBL) begeleid. In 2023 werden 3 medewerkers begeleid. 

In 2024 hebben we begeleiding gegeven aan 37 stagiaires/afstudeerders bij de gemeente Zutphen (22 in 2023). Zij hebben werkervaring op kunnen doen bij verschillende teams binnen de organisatie. Daarnaast waren er ook 6 middelbare scholieren die een snuffelstage hebben gehad van een paar dagen tot een paar weken. 

Om meer aanwas te krijgen in het aantal jonge medewerkers is het belangrijk om ruimte te blijven bieden aan stagiaires en afstudeerders. Dat is ook onze plicht als organisatie naar de samenleving. 

Over de hele breedte van de organisatie is het verzuim in 2024 ten opzichte van 2023 gedaald met 1,5% naar 7,4%. De cijfers van de overige gemeenten zijn nog niet beschikbaar, waardoor we over 2024 nog geen vergelijk met de landelijke trend binnen gemeentes kunnen maken. De daling van het verzuimpercentage komt volledig voor rekening van het langdurig verzuim. In 2024 heeft 35,6% van de medewerkers zich helemaal niet ziekgemeld. 

(nog afbeelding toevoegen vergelijk landelijk overzicht)

Na elke kalendermaand wordt de oudste maand in de 12-maandenperiode vervangen door de nieuwste maand, en het gemiddelde opnieuw berekend. 

Hierdoor zijn seizoensinvloeden op het verzuim niet zichtbaar, maar wordt de trend over de jaren wel duidelijk. Deze trend laat een daling van het verzuim zien. 

(nog afbeelding toevoegen Maand overzicht verzuimpercentage) i

De landelijke gemiddelde meldingsfrequentie (het aantal ziekmeldingen per werknemer) is ongeveer 1.0 (bron CBS). Dit betekent dat een medewerker zich gemiddeld 1 x per jaar ziekmeldt. Onze meldingsfrequentie in 2024 is gemiddeld ook 1.0. 

Dit betekent dat het hoge verzuim niet komt door het kortdurend verzuim maar door het langdurig verzuim. Frequent verzuim (3 keer of vaker ziek in 12 maanden) is de belangrijkste indicator voor toekomstig langdurig verzuim. Bij frequent verzuim wordt de casemanager geïnformeerd en wordt een frequent verzuimgesprek gevoerd. 

(nog afbeelding toevoegen Meldingsfrequentie gemeente Zutphen)

Zoals te zien in het jaaroverzicht 2024 is het ‘lang en zeer langdurig’ verzuim de oorzaak van het hoge verzuim. De belangrijkste oorzaken van het lange of extra lange ziekteverzuim in onze organisatie voor 2024 zijn werkdruk en –stress en een missmatch tussen gewenste en uit te voeren werkzaamheden. Gelukkig laten de verzuimcijfers het  afgelopen jaar een dalende trend zien.

In de cao Gemeenten (2024-2025) is veel aandacht voor maatregelen op het gebied van vitaliteit. Op basis hiervan gaat de gemeente Zutphen, in samenspraak met de OR, een vitaliteitsbeleid ontwikkelen. Dit beleid is gericht op het bevorderen van de fysieke en mentale fitheid van medewerkers en het ondersteunen van een goede werk-privébalans. 

In het eerste kwartaal van 2025 wordt een preventief medisch onderzoek (PMO) uitgevoerd, gecombineerd met een vitaliteitscheck. Deze onderzoeken bieden de organisatie waardevolle handvatten voor het ontwikkelen van een vitaliteitsbeleid dat onderdeel is van duurzame inzetbaarheid. 

Op dit moment zijn er al een aantal maatregelen die duurzame inzetbaarheid bevorderen vanuit de cao gemeenten, waaronder: 

Een medewerker kan 2 jaar voor zijn AOW met 41 ABP jaren en 10 jaar in dienst van de gemeente gebruik maken van de (tijdelijke) RVU regeling (Regeling Vervroegde Uittreding). De medewerker gaat uit dienst en ontvangt 2 jaar lang een bruto uitkering. Deze uitkering was in 2024 € 2.182 bruto naar rato van de arbeidsomvang. Met ingang van 2025 is dit bedrag verhoogd naar € 2.273 bruto naar rato van de arbeidsomvang; 

Vanaf 2022 hebben medewerkers de mogelijkheid hun bovenwettelijke uren te sparen zonder dat ze verjaren (maximaal 3600 uur); 

Medewerkers hebben meer mogelijkheden om verlofuren te kopen via het Individueel Keuzebudget (IKB) (188 uur). 

ARBO en werkplek 

De gemeente Zutphen heeft de organisatie rondom arbeidsomstandigheden beschreven in het Arbobeleid 2016-2022. Het uitgangspunt voor een beleid is de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). In 2024 staat het actualiseren van het Arbobeleid op de planning. 

RI&E 

Eind 2023 is er voor de gehele organisatie een RI&E uitgevoerd. Om de risico’s te beheersen of acceptabel te maken, is een plan van aanpak opgesteld. De directie heeft hiermee ingestemd, en de ondernemingsraad (OR) heeft instemming verleend op basis van artikel 27 van de Wet op de ondernemingsraden. 

In 2024 is gestart met de uitvoering van het plan van aanpak. Deze uitvoering wordt in 2025 voortgezet en gemonitord. Elk kwartaal worden de resultaten besproken in de MT’s, en jaarlijks worden de resultaten besproken in het directieoverleg. 

Jaarlijks worden er veiligheidscursussen gehouden voor medewerkers die te maken krijgen met risico’s tijdens de uitvoer van hun taak. Naast deze cursussen hebben 250 medewerkers deelgenomen aan bijeenkomsten voor ongewenst gedrag van externen. 

Medewerkers van de gemeente Zutphen werken maximaal 50% van hun aanstelling thuis. De gemeente heeft diverse voorzieningen ter beschikking gesteld zodat medewerkers gezond thuis kunnen werken. Deze voorzieningen gelden ook voor nieuwe medewerkers. Voorlichtingsmateriaal rondom werkplekinstellingen staan op Sjaak intranet. Daarnaast is er een mogelijkheid om de werkplek te laten beoordelen door een ergonomisch adviseur. 

De organisatie van de Bedrijfshulpverlening (BHV) is in handen van het team Facilitaire dienst. 

Om sociale veiligheid te borgen, werkt de gemeente Zutphen onder andere met twee externe vertrouwenspersonen. In 2024 zijn bij hen 9 meldingen gedaan. Deze hebben niet geleid tot een officiële klacht. Betrokkenen zijn doorverwezen naar bedrijfsmaatschappelijk werk of zijn geadviseerd om met hun leidinggevende te spreken, eventueel met ondersteuning van de vertrouwenspersoon. Meldingen varieerden in aard: van een onveilig werkklimaat tot intimidatie. 

De gemeenteraad heeft verzocht om een onderzoek naar de sociale veiligheid. Dit onderzoek is in 2024 uitgevoerd onder medewerkers, het bestuur en raadsleden. Uit het onderzoek van Bezemer en Schubad blijkt dat een meerderheid van de ondervraagden de sociale veiligheid beoordeelt met een ruime voldoende. 

In 2022 startte het project 'Omgaan met Elkaar', gericht op het ontwikkelen van instrumenten en het trainen van leidinggevenden in het bespreekbaar maken van integriteit. Naar aanleiding van de bovenstaande onderzoeken zijn de gedragscodes en het integriteitsbeleid geactualiseerd en, waar nodig, vernieuwd. Deze documenten zijn besproken en vastgesteld met de directie, het bestuur, de ondernemingsraad en de gemeenteraad. In 2025 worden trainingen en bijeenkomsten georganiseerd om ongewenst gedrag en integriteit blijvend onder de aandacht te houden. 

Ongewenst gedrag richting medewerkers door inwoners 

Gemeente Zutphen heeft in haar beleid afgesproken dat elke medewerker die geconfronteerd wordt met grensoverschrijdend gedrag van een inwoner of cliënt dit meldt via een online formulier op Intranet. Samen met de Arbo/agressiecoördinator en de teammanager wordt gekeken of er maatregelen nodig zijn. 

In 2024 zijn er 19 meldingen geweest van onacceptabel gedrag bij de gemeente Zutphen. Sommige meldingen beschrijven meerdere incidenten. Na de motie ‘bloemen’ zijn er verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag vertoond, zoals aan de telefoon, op straat, via de mail en aan de balie van het stadhuis. Dit is als één incident gemeld. Er zijn twee mails besproken die een bedreiging bevatte. Beide zijn besproken met de politie. 

Zowel medewerkers als teamleiders stralen eenheid uit en zorgen voor een eerste opvang na een incident. Hierdoor voelen medewerkers zich gehoord. Dit kan de reden zijn waarom meldingen soms vergeten worden. 

De Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) biedt mensen met een arbeidsbeperking de mogelijkheid om werk te vinden in een beschermde werkomgeving. De gemeente Zutphen is verantwoordelijk voor het uitvoeren van deze wet en zorgt ervoor dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ondersteund worden bij het vinden van werk. Dit kan via verschillende werkvormen, zoals beschermd werk of aangepaste werkplekken. De gemeente speelt hierin een actieve rol door begeleiding en ondersteuning te bieden. Sinds januari 2015 worden er geen nieuwe mensen meer geplaatst in de WSW. In plaats daarvan ligt de focus meer op de Participatiewet en de mogelijkheden voor arbeid in het reguliere werkveld. 

De gemeente Zutphen organiseert diverse activiteiten gericht op ontwikkeling, gezondheid en preventie van de medewerkers met een SW-indicatie. Dit omvat onder andere het aanbieden van POP-gesprekken, waarin medewerkers samen met hun leidinggevende werken aan persoonlijke groei en loopbaanontwikkeling. Ook worden er activiteiten aangeboden die de gezondheid bevorderen, zodat medewerkers fit en gezond kunnen blijven werken. Deze activiteiten zijn erop gericht de medewerkers te ondersteunen in hun werk, hun gezondheid te bevorderen en hun persoonlijke groei te stimuleren. 

In de onderstaande tabel zijn de belangrijkste kengetallen van het ambtelijk personeel van de gemeente Zutphen weergegeven over de periode 2021-2024.  

In 2024 is sterk ingezet op kwalitatieve ontwikkeling van medewerkers binnen Gemeente Zutphen. Er is bewust gekozen voor een aanpak waarbij niet de hoeveelheid, maar de diepgang en effectiviteit van leer- en ontwikkelingsmogelijkheden centraal staan. Het doel was om structurele veranderingen te realiseren die bijdragen aan duurzame groei en de aansluiting bij de organisatiedoelen. 

De Zutphen Academie heeft een belangrijke rol gespeeld in deze verschuiving. In plaats van losse trainingen en opleidingen is gewerkt met thematische leerlijnen, waaronder introductie, jaargesprekken, Microsoft 365, vitaliteit, en de interne kennisdelingsactiviteiten zoals Kennis to Go. Deze aanpak zorgt voor samenhang en maakt leren toegankelijker en effectiever. 

Hoogtepunten van 2024: 

• Studytube-activering: Het gebruik van Studytube is verder toegenomen. In september 2024 had 84,87% van de medewerkers zich geregistreerd, waarvan 46,03% actief gebruikmaakten van de leermogelijkheden door drie of meer leeritems te voltooien. 
• Thematische ontwikkeling: Er zijn drie hoofdthema’s uitgelicht: de implementatie van Microsoft 365, het jaargesprek met bijbehorende voorbereidingsmodule, en de onboarding van nieuwe medewerkers, waaronder modules als informatiebeveiliging en helder schrijven op B1-niveau. 
• Interne evenementen: De twee edities van Kennis to Go trokken samen bijna 300 deelnemers. Daarnaast zijn circa 15 activiteiten georganiseerd in het kader van vitaliteitsweken, waaronder workshops en sportieve proeflessen. 
• Interne kennisdeling: Interne experts hebben diverse trainingen verzorgd over onderwerpen zoals zaakgericht werken, omgaan met ongewenst gedrag, en de inzet van AI. Deze trainingen versterken niet alleen de kennis, maar ook de samenwerking binnen teams. 

Resultaten: 

• Interne evenementen: In totaal zijn er 55 evenementen georganiseerd, met 1774 deelnemers en een tijdsinvestering van 3163 uren. 
• Online modules: 9286 voltooide leerinterventies, goed voor 2191 uren aan persoonlijke ontwikkeling. 
• Innovatieve initiatieven: Bijzondere programma’s zoals de escaperoom over ransomware (44 deelnemers) en de AI-miniworkshop (74 deelnemers) waren opvallend populair. 
• Populaire onderwerpen: Modules over Microsoft 365, informatiebeveiliging en jaargesprekken trokken een groot aantal deelnemers. Ook de introductieleerlijn voor nieuwe medewerkers bleef een belangrijk onderdeel van het aanbod. 

In 2024 is duidelijk een verschuiving zichtbaar van losse trainingen naar meer gestructureerde en thematische leerlijnen. Voor 2025 is de ambitie om deze aanpak verder uit te breiden, met focus op trajecten zoals de krachtige medewerker, schrijven met impact, en beleid- en adviesvaardigheden. Alle aangeboden trainingen worden nauw gekoppeld aan de bredere organisatieontwikkeling, zodat deze maximaal bijdragen aan zowel individuele als collectieve groei. 

i Bij het voortschrijdend maandinzicht wordt van de 12e kalendermaand als die is gepasseerd, het percentage van de oudste maand vervangen door de nieuwste maand, en opnieuw het gemiddelde berekend. De seizoensinvloeden op het verzuim zijn zo niet zichtbaar, wel de trend. 

ii De duur van het verzuim is het aantal kalenderdagen vanaf de eerste dag van de verzuim-melding tot aan de hersteldatum.