Jaarrekening en controleverklaring

De uitvoering van de door de gemeenteraad vastgestelde begroting voor het jaar 2024 is afgesloten met een voordelig resultaat van € 10.640.000  De resultaten op programmaniveau zien er als volgt uit. De mutaties met reserves zijn hierin verwerkt:

Hieronder treft u een korte analyse op hoofdlijnen aan tussen de begroting na wijziging en het jaarrekeningresultaat. Uiteindelijk is het saldo van de jaarrekening 2024 op € 10640.000 positief uitgekomen.

Dit positieve resultaat ontstaat door een aantal oorzaken.  Per programma worden hieronder de grootste voor- en nadelen toegelicht. Er word ingegaan op afwijkingen groter dan € 1.000.000. 

Programma 1

In verband met een verplichte dotatie in de voorziening ‘waardevast pensioen wethouders’ is er een nadeel van € 1.092.000 gerealiseerd. Elk najaar wordt een doorrekening gemaakt van deze pensioenvoorziening. In 2024 moest er bijgestort worden. Daarnaast is de voorziening opgehoogd met een aantal pensioenen van oud wethouders die nog bekostigd werden via de reguliere begroting. Dit met het oog op de overdracht van de pensioenvoorziening aan het ADP die er de komende jaren aankomt.

Programma 3

In 2024 is de ESF subsidie (Europees Sociaal Fonds) over de periode 2020 – 2022 afgerekend. Dit zorgt voor een incidenteel voordeel van € 1.002.000.

Op de uitvoering van de WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) is een voordeel van € 1.680.000 behaald. Dit voordeel is ontstaan door het dalend aantal Wsw-medewerkers waardoor de loonkosten afnemen. Deze uitstroom wordt met name veroorzaakt door pensionering. Door de beëindiging van de WSW is geen nieuwe instroom meer mogelijk.

Programma 4

Op de BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten) is een voordeel € 3.060.000 gerealiseerd. In het najaar van 2024 hebben we de definitieve BUIG beschikking ontvangen die fors hoger was dan begroot.

Op de middelen voor preventie Jeugd is per saldo een voordeel behaald van € 1.395.000 door voordelen op verschillende onderdelen zoals lichte jeugdhulp, jeugdhulp in school en jongerenwerk. Deels omdat deze onderdelen in 2024 zijn opgestart.

Voor Jeugdzorg in natura komen de kosten voor 2024 €1.240.300 hoger uit dan begroot. De basis voor de begroting 2024 was de jaarrekening 2022 plus de toen bekende ontwikkelingen voor 2023 en 2024. Doordat de zorgtarieven harder zijn gestegen dan waar bij de begroting rekening mee was gehouden is hier een overschrijding gerealiseerd.

Een voordeel van € 1.268.000 als gevolg van de opvang van Oekraïners. De bijdrage die het Rijk hiervoor verstrekt is hoger dan benodigd hiervoor. De rijksbijdrage wordt voor de komende jaren verlaagd waardoor de verwachting is dat in 2025 niet meer zo’n voordeel gerealiseerd wordt.  

Algemene dekkingsmiddelen

Ook in 2024 zorgde de algemene uitkering weer voor een groot positief resultaat. Totaal voordeel was € 3.959.000. De algemene uitkering in de begroting 2024 is medio 2023 berekend op basis van de meicirculaire 2023. In de jaarrekening 2024 is de algemene uitkering opgenomen gebaseerd op de decembercirculaire 2024. Tussen beide genoemde momenten zijn diverse circulaires verschenen die van invloed zijn geweest op de omvang van de algemene uitkering.

Als laatste grote voordeel is het incidentele positieve begrotingsresultaat van € 1.168.000 in de primitieve begroting 2024.

In onderstaande tabel zijn alle afwijkingen (incidenteel en structureel) op een rij gezet.

Het voor of nadelig saldo van de diverse onderdelen zijn weergegeven exclusief de loonsom. Het nadeel op de loonsom is in een aparte regel weergegeven.

Bij de tweede bestuursrapportage werd nog van een geprognosticeerd resultaat van € 5.491.000 uitgegaan. Hieronder wordt dit verklaard.

Een verklaring voor het verschil van € 5.149.000 tussen de tweede bestuursrapportage en het jaarrekeningresultaat over 2024 kan worden gevonden in onderstaande afwijkingen ten opzichte van de tweede bestuursrapportage.

Het positieve jaarrekeningresultaat heeft ook tot gevolg dat de algemene reserve stijgt. In onderstaande tabel wordt dit weergegeven.

Bij onderstaande tabel moet nog wel worden opgemerkt dat de raad wordt voorgesteld bij de behandeling van de jaarstukken 2024 een deel van het positieve jaarrekeningresultaat 2024 anders te besteden dan het toe te voegen aan de algemene reserve. Dat betekent dat de algemene reserve een lagere stand dan hieronder weergegeven kan krijgen.

Het gepresenteerde saldo van € 10.640.000 is beïnvloed door incidentele baten en lasten.

Per saldo kent 2024 een incidenteel voordeel van € 3.361.000. In dit incidentele resultaat zitten incidentele voordelen zoals de ontvangen ESF subsidie en de opvang van Oekraïense vluchtelingen.

Rekeninghoudend met dit incidentele voordeel komt het structurele resultaat uit op € 7.279.000 voordelig. In dit structurele speelt de algemene uitkering een grote rol. In 2024 hebben we, afgezien van het incidentele deel van de algemene uitkering (€ 625.000), € 3.334.000 meer ontvangen. Ook waren er grote voordelen op de BUIG uitkering. Deze voordelen maken onderdeel uit van het structurele resultaat. Zeker de algemene uitkering is een structurele begrotingspost die per jaar grote verschillen in het ontvangen bedrag kan vertonen. Bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2026-2029 wordt beoordeeld in hoeverre dit structurele resultaat ook verwerkt wordt in de begroting 2026-2029.

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten) en de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, waarin door de gemeenteraad op 18 november 2024 de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede de regels voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie zijn vastgesteld.

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde, tenzij in deze grondslagen anders is vermeld. 
De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, onverschillig of zij tot inkomsten of uitgaven in dat jaar hebben geleid. Baten en lasten, waaronder ook begrepen de heffing van de vennootschapsbelasting, worden daarbij verantwoord tot hub brutobedrag. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar worden genomen als zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidsgerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten verantwoord in het jaar dat uitbetaling plaats vindt. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt dan ook geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Daarbij moet worden gedacht aan overlopende vakantiegeld- en (spaar) verlofaanspraken.
De algemene uitkering is opgenomen conform de best mogelijke schatting gebaseerd op basis van de laatst beschikbare informatie. ten aanzien van het component aangaande de accresmededeling wordt deze opgenomen conform de in het verslagjaar t laatst gepubliceerde accresmededeling. Doorgaans is deze accresmededeling opgenomen in de septembercirculaire. De gevolgen van het bijgestelde accres zoals opgenomen in de meicirculaire van het verslagjaar t+1 worden verantwoord in de jaarrekening van het op het verslagjaar volgend boekjaar.
Dividenden zijn verantwoord in het jaar waarin het besluit tot toekenning van het dividend door de Algemene vergadering van de vennootschap is genomen.
Met betrekking tot de eigen bijdragen die het CAK int en aan de gemeenten afdraagt, geldt op basis van de Kadernota rechtmatigheid 2018 van de commissie BBV het volgende. Gemeenten kunnen op basis van de overzichten van het CAK wel de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen WMO-administratie. probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen.
De waarderingsgrondslagen per balansonderdeel worden in het vervolg van deze jaarrekening toegelicht.
Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over de omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht.

Balans

Vaste activa
Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. Eventuele van derden verkregen specifieke investeringsbedragen worden in mindering gebracht op het geactiveerde bedrag. Hierbij wordt de verkregen bijdrage als bate verantwoord. 
De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. 
Afsluitkosten van opgenomen geldleningen worden afgeschreven in de looptijd van de betrokken geldlening. 

Algemeen
Activa worden gewaardeerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. de verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de bijkomende kosten. De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten, welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend.

Investeringen met economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbedragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht.
Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven.

Niet in exploitatie genomen gronden
De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. Er wordt geen rente bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden.

Gronden bestemd voor gemeentelijke gebiedsontwikkeling
In 2019 is deze categorie gronden van de nieuwe notitie grondexploitaties in begroting en jaarverslaggeving toegevoegd als subcategorie onder de gronden en terreinen. Dit betreft gronden die zijn verworven met het oog op gebiedsontwikkeling, maar waarvoor nog geen operationele grondexploitatie is vastgesteld. Deze gronden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde . De lagere marktwaarde is gebaseerd op de marktwaarde in de toekomstige bestemming.

Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven
Wanneer investeringen grotendeels of meer worden gedaan voor riolering, het inzamelen van huishoudelijk afval of andere alsook voor rechten die op grond van art. 229 lid 1a en b Gemeentewet worden geheven, dan worden deze investeringen op de balans opgenomen in een aparte categorie: de investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven.

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut
Overeenkomstig de op 16 december 2019 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsnota, worden infrastructurele werken in de openbare ruimte (zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken) geactiveerd en afgeschreven. Hierbij hanteren we een afschrijvingstermijn welke gelijk is aan de verwachte periode dat het werk technisch bruikbaar is. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien.

Erfpacht 
In erfpacht uitgegeven gronden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, waarbij de uitgifteprijs van eerste uitgifte geldt als verkrijgingsprijs.  Gronden in eeuwigdurend erfpacht worden gewaardeerd tegen registratiewaarde. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen.

Financiële vaste activa
De financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de oorspronkelijke verkrijgingsprijs (de inkoopprijs en de bijkomende kosten) verminderd met de jaarlijkse aflossingen, afschrijvingslasten en afwaarderingen wegens duurzame waardeverminderingen. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen.  Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid op de boekwaarde in mindering gebracht.

Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de marktwaarde van de aandelen daalt tot onder de verkrijgingsprijs, vindt afwaardering naar deze lagere marktwaarde plaats.

Afschrijvingstermijnen
De gehanteerde afschrijvingstermijnen in jaren:

Op investeringen voortvloeiend uit het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) en investeringen in gebouwen welke worden verhuurd aan derden vindt afschrijving plaats op basis van annuïteiten.

Vlottende activa

Voorraden
De grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddeld betaalde inkoopprijs. Verschillen tussen de standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als resultaat verantwoord. Incourante voorraden worden afgewaardeerd naar marktwaarde. De niet in exploitatie genomen gronden vallen niet onder de voorraden staan bij de materiële vaste activa op de balans. 

De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, of de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs bestaat uit de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken). Daarnaast uit een aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Voor winstneming geldt de percentage of completion methode: voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie wel in betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Indien aan de volgende voorwaarden is voldaan, bestaat er voldoende zekerheid om winst te kunnen nemen:
1.    Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat.
2.    De grond (of het deelperceel) moet verkocht zijn.
3.    De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht.

Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich vooral voor indien voorraden incourant worden. De kostprijs bestaat uit de verrekenprijzen van grond- en hulpstoffen en de loon- en machinekosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. 

Vorderingen
De uitzettingen met een rentetyische looptijd korter dan één jaar worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt deels statisch en deels dynamisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen.

Liquide middelen
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde

Overlopende activa
De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. Deze voorziening wordt statisch bepaald. Onder de nog te ontvangen bedragen zijn de gemaakte voorbereidingskosten voor faciliterende exploitatieplannen of nog af te sluiten anterieure overeenkomsten als 'nog te verrekenen kosten' opgenomen indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:
    1. de kosten moeten passen binnen de kostensoortenlijst WRO/BRO; en 
2. de kosten mogen maximaal 5 jaar als overige nog te ontvangen bedragen blijven staan; na maximaal 5 jaar moet het kostenverhaal zijn gerealiseerd dan wel dienen de kostente worden afgeboekt ten laste van het jaarresultaat; en
3. er is een besluit door de raad of het college genomen tot het maken van voorbereidingskosten voor faciliterend grondbeleid in een aangewezen gebied voor het ontwikkelen van het exploitatieplan of tot het sluiten van een anterieure overeenkomst.

Passiva

Eigen vermogen
In het BBV worden reserves omschreven als vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken en die vanuit bedrijfseconomisch oogpunt vrij te besteden zijn. De vaststelling van de noodzakelijke omvang van reserves is een zaak van de gemeenteraad. Daarom worden reserves ook wel onderverdeeld in algemene en bestemmingsreserves. Zodra de raad aan een reserve een bepaalde bestemming heeft gegeven, is er sprake van een bestemmingsreserve. Om die reden kunnen bestemmingsreserves naar de situatie per ultimo verslagjaar geen negatieve stand kennen. Heeft een reserve geen bestemming dan wordt het een algemene reserve genoemd. Mutaties in reserves zijn enkel mogelijk op basis van een raadsbesluit genomen voor het einde van het betreffende begrotingsjaar. De reserves worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting / het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. Tot en met 2024 waren er 5 oud wethouders die nog ten laste van de exploitatie werden betaald. Eind 2024 hebben we de verplichting voor deze laatste 5 oud wethouders ook toegevoegd aan de pensioenvoorziening voor oud wethouders. Dit omdat uiterlijk 1 januari 2028 de pensioenen voor politieke ambtsdragers onder gebracht moeten worden bij het pensioenfonds ABP.  De exacte uitgangspunten voor deze overdracht zijn nog niet helemaal duidelijk.

Voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen
In de raad van 13 oktober 2020 is besloten per 1-1-2021 een voorziening voor groot onderhoud van de gemeentelijke panden in te stellen. Deze voorziening dient ter egalisatie van de onderhoudslasten van de gemeentelijke gebouwen over meerdere begrotingsjaren. Er ligt een actueel beheerplan aan ten grondslag waar periodiek wordt herzien en bijgewerkt. 
 

Tot en met 2020 werd er gebruik gemaakt van de reserve gemeentelijke gebouwen voor de dekking van de onderhoudskosten. Deze reserve blijft bestaan, maar nu enkel voor de kapitaallasten van het meerjarig investeringsplan.  

Spaarvoorziening riolering
Per 2020 is er een spaarvoorziening riolering gevormd. Deze spaarvoorziening wordt gebruikt ter dekking van nieuwe rioleringsinvesteringen. De voorziening wordt gevoed met een jaarlijkse storting.
Vaste schulden, met een rentetypische looptijd langer dan één jaar
De vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde (hoofdsom) verminderd met het totaal van de gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar
De netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Overig

Borg- en Garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.