Zorgen en samenleven

Inclusieve samenleving
De gemeente Zutphen is voor iedereen een veilige en gezonde plek om te wonen, te werken, te ondernemen, te sporten en naar school te gaan. Niemand wordt gediscrimineerd op grond van afkomst, huidskleur, seksualiteit, gender, leeftijd, geloof of het hebben van een beperking. We gaan uit van de kracht van onze inwoners en zetten in  op een sterke inclusieve samenleving waarin iedereen mee kan doen.

Wij koesteren de dynamiek in de wijken, in de eigen netwerken van inwoners en andere partijen en in de gemeente als geheel. We streven naar kansengelijkheid en sociale samenhang in de wijken, waar mensen elkaar kennen, helpen en opzoeken. Onze focus ligt op preventie; het voorkomen dat problemen ontstaan of verergeren. Daar waar het inwoners in hun netwerk, in de buurt of daarbuiten zelf niet lukt, ondersteunen wij. Onze grondhouding is werken vanuit de inwoner, integraal en gebiedsgericht. Elke wijk heeft z’n eigen dna en die verschillen omarmen en versterken we. Dat vraagt verschillende investeringen en manieren van faciliteren vanuit de gemeente. 

De gemeente Zutphen is een fijne gemeente voor kinderen en jongeren om op te groeien, met ruimte om te spelen en elkaar te ontmoeten, ouders die elkaar helpen, goed onderwijs, een breed aanbod aan sport en cultuur. We zetten preventieve activiteiten en lichte jeugdhulp in voor kinderen met risicofactoren. Gespecialiseerde jeugdhulp zetten we in als het écht nodig is. We hebben aandacht voor een duurzaam en betaalbaar zorglandschap.

Hulp aan inwoners willen we zoveel mogelijk lokaal en dichtbij huis kunnen aanbieden. Een sterke sociale basis is daarvoor cruciaal. We gaan eenzaamheid tegen, bij ouderen, maar ook bij jongeren en/of mantelzorgers. De toenemende vergrijzing heeft onze aandacht. We spelen daarop in door ‘zo lang mogelijk thuis wonen’ mogelijk te maken met een aanbod aan dagbesteding, laagdrempelige ontmoetingsplekken en huishoudelijke zorg.
We werken preventief aan het bevorderen van de gezondheid van onze inwoners. Daar draagt ook ons sportbeleid aan bij.

Bestaanszekerheid vergroten 
Het aantal huishoudens dat niet meer structureel kan rondkomen neemt toe in de gemeente Zutphen. Er is meer armoede en de bestaanszekerheid van onze inwoners staat onder druk. Als gemeente hebben we, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke organisaties, een wettelijke en collectieve verantwoordelijkheid voor inwoners die ondersteuning nodig hebben om op de arbeidsmarkt en in de maatschappij te kunnen participeren. 
De begrippen vertrouwen, gelijkwaardigheid en bestaanszekerheid staan centraal bij beleid en uitvoering. Vertrouwen van de overheid in de inwoners én inwoners die vertrouwen hebben in de overheid. De oplossingen en ideeën van de inwoner zijn voor ons leidend, niet de afzonderlijke wet- en regelgeving en systemen. Dit vraagt van ons  dat we dingen anders durven doen en (meer) integraal werken. 

Verbinden veiligheid, leefbaarheid en zorg 
We streven ernaar om voor alle inwoners en bezoekers een veilige gemeente te zijn. We verkennen continu waar we de veiligheid en leefbaarheid kunnen verbeteren. We werken daarbij nauw samen met politie en justitie, omliggende gemeenten, organisaties en (horeca-)ondernemers.

De thema’s die we in 2025 integraal, sociaal domein breed en met onze ketenpartners oppakken zijn:

Inwoner centraal in ons beleid
Belangrijke trends en ontwikkelingen in de Zutphense samenleving zijn de vergrijzing, de toename van inwoners die een beroep doen op een gemeentelijke inkomensregeling en de extra instroom van vluchtelingen. Ook wettelijk hebben we te maken met nieuwe ontwikkelingen zoals de landelijke Hervormingsagenda Jeugd, de Spreidingswet en de vernieuwde Participatiewet. We vinden het daarom belangrijk om met elkaar de leidende principes binnen het sociaal domein opnieuw vast te stellen. In een nota beschrijven we het doel van onze aanpak, waar we in geloven en hoe wij werken. De inwoner vormt daarbij, vanuit de  begrippen ‘vertrouwen’, ‘gelijkwaardigheid’ en ‘bestaanszekerheid’, het vertrekpunt. De vraag ‘Waarmee is de inwoner het beste geholpen?’ staat voor ons centraal. Daarmee doen we recht aan de samenhang tussen de al lopende beleidslijnen. De nota vormt de basis voor beleid en uitvoering binnen het sociaal domein.

Versterken sociale cohesie en preventie
We stimuleren sociale cohesie en zetten in op preventie. Dat doen we door samen met onze partners door:
•  het versterken van het opvoedkundig klimaat. Daarbij stimuleren we dat vragen over opvoeden en opgroeien door kinderen, jongeren en hun ouders sámen met kinderopvang, school en partners in de wijk worden opgelost. Dat doen we onder andere door het versterken van Team lichte jeugdhulp.
•   inspelen op de toenemende vergrijzing met een integrale aanpak. Dit betreft bijvoorbeeld het inrichten van voorzieningen waardoor ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Zoals maatregelen gericht op gezondheid, dementie of eenzaamheid maar ook wonen en zorg, een toegankelijke woonomgeving en mobiliteit. Gezondheidsbevordering vanuit het Integraal Zorgakkoord en het Gezond en Actief leven Akkoord (GALA) draagt hieraan bij.
•   het bevorderen van actieve integratie van vluchtelingen. We streven ernaar om te voldoen aan de wettelijke taakstellingen voor de opvang van vluchtelingen én bevorderen het integratieproces.
•   extra aandacht voor bestaanszekerheid. In het bijzonder voor gezinnen die moeilijk rondkomen en voor inwoners met een uitkering en/of schulden. Maatwerk en persoonlijke aandacht zijn sleutelbegrippen in onze dienstverlening. Het project Inwoner in beeld staat hierbij centraal.
•   het uitvoeren van de integrale projecten zoals de Regenboogagenda, de overgang van jeugdige naar jongvolwassneen (18-/18+) en de Zutphense aanpak geletterdheid. Voor deze projecten hebben we in 2024 een visie en uitvoeringsprogramma vastgesteld. Deze implementeren we.

Visie ‘Sterke wijken en wijkgericht werken’
We willen een Zutphense samenleving zijn met een sterke sociale cohesie in vitale wijken en buurten, en een bijpassende sociale infrastructuur waar een ontmoetingsplek of buurthuis onderdeel van kan uitmaken. We zijn als gemeente, samen met onze partners, in de wijken dichtbij en laagdrempelig  bereikbaar. Zo zorgen we ervoor dat onze inwoners de juiste zorg/hulp/steun krijgen.  Op basis van de visie Sterke wijken (2024) maken we keuzes voor investeringen in de sociale infrastructuur.  

Extra inzet op veiligheid
Veiligheid is een onderwerp dat steeds meer aandacht vraagt, zowel qua complexiteit als qua capaciteit voor onder andere handhaving. We zien dat de criminaliteits- en overlastcijfers in de afgelopen jaren zijn gestegen. Daar waar de klassieke criminaliteit daalt, stijgt de digitale criminaliteit. We zien ook een stijgende lijn als het gaat om zorg- en veiligheidsproblematiek en ondermijning. Met de uitvoering van het integrale Veiligheidsplan spelen we op deze vragen in. Ook werken we samen aan het landelijke programma ‘Preventie met gezag'.

We willen in het sociaal domein een aantal specifieke ontwikkelingen monitoren om te zien of de inzet het gewenste effect heeft. Daarvoor hebben we onderstaande indicatoren opgesteld.

Openbare orde en veiligheid
Doel: Verminderen van extreme (woon)overlast in kwetsbare buurten door intensivering van de aanpak. We zetten in op een individuele aanpak van de overlast waar we met behulp van persoonlijke-, private-, bestuurlijke- en strafrechtelijke middelen integraal werken. 

•    We monitoren e aanpak van extreme woonoverlast. We willen (in elk geval) 10 casussen op deze intensieve wijze aanpakken. 
•    We begeleiden en monitoren mensen die uit een gesloten instelling voor verwardheid, verslaving of criminaliteit, om zoveel mogelijk te voorkomen dat terugval in oud gedrag ontstaat).

Sport, bewegen en ontmoeten
Doel: We willen een gezonde leefstijl in samenhang met sport bevorderen
•    We monitoren het aantal inwoners dat voldoet aan Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB): 150 minuten matig intensief bewegen per week.

Hulp en welzijn
Doel:  Versterking van de sociale basis, preventie en de inrichting van laagdrempelige, wijkgerichte en kwalitatief goede voorzieningen ter voorkoming en vervanging van geïndiceerd maatwerk.
•    We monitoren het aantal cliënten met een Wmo indicatie, gecorrigeerd met de instroom en uitstroom vanwege de vergrijzing en extramuralisering. 
•    We monitoren het aantal cliënten dat doorstroomt naar lichtere zorgvormen van begeleiding of uitstroomt (bijvoorbeeld naar Perspectief Zutphen of de formulierenbrigade).
•    We onderzoeken de cliëntervaringen naar kwaliteit en bejegening met betrekking tot de geïndiceerde Wmo-zorg.

Bestaanszekerheid en meedoen
Doel: inwoners doen mee in de samenleving door vrijwilligerswerk, betaald werk of door andere (sociale) activiteiten.
•    We monitoren het aantal inwoners met een bijstandsuitkering dat deelneemt aan sociale activiteiten.
•    We monitoren het aantal inwoners met een bijstandsuitkering dat betaald werk doet of gaat doen.
•    We monitoren hoe onze inwoners onze dienstverlening ervaren. Die gericht is op alle activiteiten met betrekking tot loopbaanontwikkeling en bestaanszekerheid.

Jeugd en jongeren
Doel: Minder kinderen met geïndiceerde jeugdhulp, door versterken van de pedagogische samenleving, preventie en uitbouwen en borgen Team lichte jeugdhulp.

•    We monitoren de ontwikkeling van het aantal kinderen/jongeren met geïndiceerde jeugdhulp.
•    We monitoren het aantal kinderen dat Onder Toezicht (OTS) is geplaatst. 
•    We onderzoeken de cliëntervaringen met zowel geïndiceerde jeugdhulp als team lichte jeugdhulp.

De amendementen en moties naar aanleiding van de Voorjaarsnota 2024 hebben we in de tekst van programma 4 verwerkt.